We piekeren, draaien, turen naar het plafond en worden de volgende ochtend gebroken wakker. Terwijl slaap cruciaal voor onze gezondheid is, lukt het miljoenen Nederlanders niet om voldoende diepe rust te vinden. Wetenschappers onderzoeken hoe technologie ons brein kan helpen. Onze slecht slapende verslaggever onderging een experiment. „Wat is er mis met mijn slaappatroon?”

Op een doordeweekse avond laat ik me in een wit klinisch bed zakken met een batterij aan elektroden op mijn hoofd en een team onderzoekers dat me de hele nacht nauwlettend in de gaten houdt. Sexy is anders met die gekke badmuts op en ik voel me een beetje bespied, maar we hebben wat over voor de wetenschap én het vooruitzicht op eindelijk een goede nachtrust.

Ik ben inmiddels zo vertrouwd met het plafond boven mijn bed dat ik mijn doorwaakte nachten schertsend ’plafonddienst’ noem. Terwijl diepe slaap, leer ik, de heilige graal van de nacht is. De enige fase waarin je lichaam echt herstelt, je brein schoonmaakt en je spieren ontspannen.

Steeds meer mensen raken in de war van wat hun smartwatch over hun slaap zegt. Slaapexpert Sebastiaan Overeem van expertisecentrum Kempenhaeghe legt uit wat je horloge wél en vooral níét meet.

Bron: Nu.nl

In de slaapkamer spelen zich soms drukke taferelen af. We woelen en snurken wat af, of ergeren ons aan slaapgewoontes van onze bedgenoot. Professor Johan Verbraecken, medisch coördinator van het slaapcentrum van de Universiteit Antwerpen, geeft raad.

© Getty Images

’Dat er nu meer gesnurkt wordt dan vroeger, komt doordat er meer mensen met overgewicht zijn.’

Tandenknarsen

Bij tandenknarsen worden tijdens de slaap de tanden vaak krachtig over elkaar geschoven of tegen elkaar geklemd. Dat kan gepaard gaan met een zeer indringend geluid. Meestal is het onschuldig, maar het kan wel gebitsschade veroorzaken, hoofdpijn alsook pijn aan de kaakspieren en/of het kaakgewricht. „De exacte oorzaak achterhalen, is lastig”, zegt professor Johan Verbraecken. „Doorgaans spelen diverse factoren een rol: stress, overmatig koffie- en alcoholgebruik, roken, bepaalde activerende medicijnen, een ijzertekort alsook genetische voorbestemming of problemen met het centrale zenuwstelsel.”

Remedie? „Minder koffie en alcohol, proberen je dag rustig af te ronden door de spanning af te bouwen, ijzersupplementen nemen of spierontspanners om de prikkels van je brein naar je spieren te verminderen, het kan allemaal helpen, al is er geen 100 procent garantie”, zegt de professor. „Ook een opbeetplaat op maat helpt, al beschermt die vooral tegen gebitsschade.”

Liggen woelen

Om de haverklap van je ene zij op je andere draaien zonder de slaap te vatten, wie maakt het niet mee? „Dé oorzaak van woelen is inwendige spanning: stress, piekeren, enz. Een teken dat je brein nog te waakzaam is, je geest te onrustig. En val je dan toch in slaap, dan word je vaak wakker. Waarop alles opnieuw begint”, zegt Verbraecken. „Woelen kan ook een gevolg zijn van te activerende medicatie of overmatig alcoholgebruik. Alcohol is een goed inslaapmiddel maar een slecht doorslaapmiddel. Eén glas valt nog mee, maar twee of drie zorgen al voor een slechtere verdeling van de verschillende slaapfases tijdens de nacht. Gevolg: je raakt maar niet uitgeslapen.”

Remedie? „De beste remedie is een goede slaaphygiëne”, zegt de professor. „Beperk je alcoholgebruik, bespreek je medicatie met je arts en zorg er vooral voor dat je relaxed in bed kruipt.” Lees bijvoorbeeld een goed boek, verzet je gedachten, leg die tablet of smartphone aan de kant, probeer een vaste slaaproutine uit en hou die aan.

Slaapwandelen

„Slaapwandelen komt vaak voor bij peuters en opgroeiende kinderen. Hun normale slaappatroon is dan verstoord door koorts, oververmoeidheid en angst. Al groeit het slaapwandelen er meestal wel uit met het ouder worden”, zo stelt de slaapprofessor gerust. „Niet dat volwassenen nooit slaapwandelen, maar dat komt veel minder frequent voor. Slaapwandelen kan meermaals per nacht optreden en gebeurt in de diepe non-REM fase van de slaap. Dan slapen de hersenen al, het lichaam van de slaapwandelaar nog niet.”

Bekijk ook:

Van staafmixen tot seks: wat mensen doen die slaapwandelen

Remedie? „Slaapwandelen en andere vormen van ’parasomnie’ – denk aan onbewust praten in je slaap of ’s nachts de ijskast plunderen – komen vaker voor als je de dag voordien veel lichamelijke inspanningen hebt geleverd, veel alcohol hebt gedronken of al een tijd te weinig slaapt. Paradoxaal genoeg lokken sommige slaapmiddelen slaapwandelen uit, waardoor je dus één probleem oplost en er meteen een tweede creëert. Uitlokkende factoren mijden en daar een goede slaaphygiëne aan koppelen, is al meteen een groot deel van de oplossing.”

Snurken

Bij het inademen gaat de lucht via de neus of mond door de keel en luchtpijp naar de longen. Is er in de neus of keel een vernauwing, dan gaat de lucht beginnen wervelen en ontstaan er storende geluiden. „De meest voor de hand liggende verklaring? Een verstopte of vernauwde neus door een verkoudheid, een allergie zoals hooikoorts, poliepen of een scheef neustussenschot”, zegt Verbraecken. „Als we slapen, ontspannen alle spieren, dus ook de tong: als je op je rug ligt, glijdt de tong naar achteren, wat de keeldiameter vernauwt. Mensen met een grote tong, een slap verhemelte of een slappe huig hebben er meer last van. Oververmoeidheid, alcohol, slaapmiddelen, het ouder worden of een te langzaam werkende schildklier verslappen ook de spieren.”

Dat er volgens de professor nu meer gesnurkt wordt dan vroeger, komt doordat er meer mensen met overgewicht zijn. En dat is een van dé factoren bij snurken, omdat je dan meer vetweefsel hebt ter hoogte van de hals, wat de keelholte doet vernauwen.”

Bekijk ook:

Wat kun je doen als je partner snurkt? ’Apart slapen is geen relatiekiller’

Remedie? „Als er fysieke oorzaken zijn, zoals poliepen of allergieën, moet je daar iets aan doen. Maar voor de meesten geldt: pak de risicofactoren aan. Vermager, mijd alcohol en beweeg meer, dat versterkt de spieren.” En rugslapers? „Huis-, tuin- en keukenmiddeltjes, zoals een tennisbal op je rug, helpen vaak niet. Velen slapen daar gewoon door. Een rugzak kan helpen, maar is niet echt comfortabel. Of een alarmapparaatje dat je met een draagband rond je romp draagt en gaat trillen als je op je rug ligt. Plakkertjes op je neusvleugel zullen maar zelden helpen bij luide snurkers, tenzij bij mensen met lakse neusvleugels.”

Rusteloze benen

Er zijn ook mensen die vooral ’s avonds en ’s nachts tintelingen, kriebels of een vervelend gevoel in de onderbenen krijgen. Door te bewegen, raken ze dat gevoel even kwijt. „Ze hebben het dan lastig om rustig te liggen en in hun slaap maken hun benen soms vanzelf schokkende bewegingen met een repetitief karakter. De klachten zijn vaak het hevigst net voor het inslapen”, zegt Verbraecken.

Bekijk ook:

Middagdip heeft niets te maken met het verwerken van de lunch: dit is wél de reden

De oorzaak van rusteloze benen blijft meestal onduidelijk. Al komt het wel vaker voor bij ouderen en ook meer bij vrouwen dan bij mannen. „Zwangerschap, bloedarmoede, nierproblemen en sommige medicatie tegen depressie kunnen rusteloze benen uitlokken. Roken, alcohol, koffie en cola, overgewicht en te weinig lichaamsbeweging kunnen het fenomeen verergeren.”

Remedie? „Stoppen met roken, ’s avonds geen koffie of cola drinken, alcoholgebruik beperken en meer bewegen overdag, het kan al helpen. Soms zijn de klachten zo ernstig dat de huisarts of neuroloog geneesmiddelen kan voorschrijven, al zijn die niet altijd vrij van bijwerkingen en kunnen sommige het probleem ook verergeren”, aldus de professor.

Bron: Kristof Siemons | Telegraaf.nl

Terwijl de een vrijwel geluidloos slaapt, zaagt de ander ’s nachts een heel bos om. Snurken: wat is het eigenlijk? En nog veel belangrijker, hoe kun je ermee stoppen? Wij vragen het aan KNO-arts-somnoloog Jos Straetmans.

© Getty

’Hoewel snurken meestal geen medisch probleem is, moeten we de sociale hinder hiervan niet onderschatten.’

Snurken is een geluid dat we meestal maken als we slapen. „Ons keelslijmvlies trilt tijdens het inademen”, legt KNO-arts Straetmans uit. „We merken een toename van snurken naarmate de leeftijd vordert. Dat heeft te maken met hoe ouder je wordt, je spieren meer ontspannen worden en daardoor wordt het slijmvlies minder goed vastgehouden.”

 

Slaperig

Volgens de arts komt het vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. „We denken dat zeker twee keer zo veel mannen er last van hebben dan vrouwen. Op de polikliniek zijn het vaak mannen die samen met hun vrouw langskomen.”

Snurken gaat vanwege het geluid dat je maakt vaak gepaard met een sociaal probleem, maar kan zodra je geen lucht binnenkrijgt een medisch probleem worden. Dan spreken we over slaapapneu. „Dit heeft te maken met het samenklappen van het slijmvlies. Mensen met apneu stoppen tijdens het snurken soms met ademen en deze adempauzes kunnen zo tot een minuut duren. Hierdoor zijn mensen met apneu overdag vaak slaperig. Vrouwen kunnen hierdoor last krijgen van hoofdpijn. Dit zijn de korte termijn klachten, maar op de lange termijn heb je kans op een hartaanval of hartinfarct, maar ook op bijvoorbeeld overgewicht. Dit komt door het chronische zuurstoftekort in de hersenen.”

 

Apart slapen

Slaapapneu is volgens de kno-arts op verschillende manieren te behandelen. „Bijvoorbeeld door middel van het dragen van een maskertje ’s nachts dat je helpt bij het ademen en apneu voorkomt. Een ander veelvoorkomend apparaat is een snurkbeugel, hierdoor worden je kaken een beetje naar voren gehaald. En als dit niet helpt, zijn er zijn er ook chirurgische oplossingen.”

Hoewel snurken meestal geen medisch probleem is, moeten we de sociale hinder hiervan ook niet onderschatten. „Stel je kunt hierdoor niet met een groep op vakantie of je houdt op de camping alle tentjes naast je wakker, dat kan heel lastig zijn. Daarnaast slaapt één op de vijf koppels vanwege het gesnurk van de partner apart, dus ook snurken kan zeker een impact hebben op je leven.”

 

Mondtapetrend

Dan maar nooit meer op je rug slapen om geen lawaai te maken of is dat een fabeltje? „Dat is zeker geen broodje aapverhaal, maar geldt voor een grote groep. Als jij jezelf aanleert om minder op je rug te slapen, kan het zo zijn dat je minder snurkt. Maar ook door alcohol en een neusverstopping snurk je meer.”

De mondtapetrend op social media – slapen met een stuk tape over je lippen – hoeft volgens Straetmans ook niet meteen naar het land der fabelen. Of het ook tegen snurken helpt is de vraag, maar het is wetenschappelijk bewezen dat je minder snurkt door een open neus. „En als jij niet kunt ademen door je mond, ga je vanzelf beter ademen door je neus.”

 

Goed nieuws

Mocht dit allemaal niet helpen óf vind jij het helemaal prima om lekker te snurken, dan is er ook goed nieuws. „Of het ook ergens goed voor is? Het is in ieder geval een teken van een goede diepe slaap, want als je oppervlakkig slaapt kun je jezelf wakker snurken.”

Bron: Eva van Riet | Vrouw/Telegraaf